بررسی واژه ها
بتر:
معانی:
مقائیس:القطع قبل أن تتمه.
مصباح:قطعه على غیر تمام،
صحاح:قطعته قبل الإتمام-المقطوع الذنب،الذى لا عقب له و کل امرئ انقطع من الخیر أثره.
مفردات:قطع الذنب،قطعالعقب مجراه-إذا لم یکن له عقب یخلفه-المقطوع الذکر،
التحقیق:القطع فی قبال الإتمام، لا مطلقا، مادیا أو معنویا.
استعمالات:
صحاح:بترت الشیء بترا،الأبتر-الأبتر.
مفردات:فلان أبتر-إن شانئک هو الأبتر
و التحقیق:إن شانئک هو الأبتر
جمع بندی: القطع قبل أن تتمه.
معادل:بریده شدن پیش از به پایان رسیدن
شنأ:
معانی:
مقائیس:البغضة و التجنب للشیء،التقزز(و هو الفزع و الاضطراب)-(رهط من قبیلة أزد)-إذا أبغضه،إذا کان یبغضه الناس. إذا أقررت.
مفردات:تقذرته بغضا له-بغضهم،أراد بغیض قوم
مصباح:أبغضته-اعترفت به.
التهذیب:البغض-أقررت به،مبغض سیئ الخلق.
التحقیق:البغض مع الکراهة و التجنب.
استعمالات:
مقائیس:الشنوءة-ازد شنوء، شنئ فلان فلانا-رجل مشناء-شنئت للأمر.
مصبا- شنأته أشنؤه-شنئت بالأمر
مفر- شنئته- شنآن قوم
التحقیق: و لا یجرمنکم شنآن قوم أن صدوکم عن المسجد الحرام أن تعتدوا-إن شانئک هو الأبتر.
جمع بندی:التقززو البغض
معادل:متنفرو دشمن داشتن،
کثر:
معانی:
مقائیس:خلاف القلة-الرجل المعطاء-نهر فی الجنة-الغبار
مصباح:إذا أکثرت فعله-عددته کثیرا-کثر ماله-العدد الکثیر.
مفردات:زائد-التبارى فی کثرة المال و العز.
التحقیق:ما یقابل القلة-
استعمالات:
مقائیس:الشیء الکثیر-قد کثر-الکوثر.
مصباح:استکثرت من الشیء: إذا أکثرت فعله-استکثرته-رجال کثیر و کثیرة، و نساء کثیر و کثیرة-أکثر الرجل-عدد کاثر- الکوثر: العدد الکثیر.
مفردات:عدد کثیر و کثار و کاثر-المکاثرة و التکاثر.
التحقیق:أکثر الناس لا یشکرون*، ... أکثر الناس لا یعلمون*، ... أکثر الناس لا یؤمنون*، ...و أن أکثرکم فاسقون، ... و لکن أکثرکم للحق کارهون، ... و أکثرهم لا یعقلون، ... أکثرهم یجهلون، ... و أکثرهم الکافرون، ... و أکثرهم کاذبون-قالوا یا شعیب ما نفقه کثیرا مما تقول-یا نوح قد جادلتنا فأکثرت جدالنا-فلیضحکوا قلیلا و لیبکوا کثیرا-و لکن ظننتم أن الله لا یعلم کثیرا مما تعملون-مما ترک الوالدان و الأقربون مما قل منه أو کثر-فیضاعفه له أضعافا کثیرة-ألهاکم التکاثر حتى زرتم المقابر-أنما الحیاة الدنیا لعب و لهو و زینة و تفاخر بینکم و تکاثر فی الأموال و الأولاد-إنا أعطیناک الکوثر-
جمع بندی:خلاف القلة
معادل:فراوانی و پرشماری
نحر
معانی:
مقائیس:البزل فی النحر-عرقان فی صدر الفرس-تشاحوا علیه حرصا، کأن کل واحد منهم یرید نحر صاحبه-آخر یوم من الشهر-و العالم بالشیء المجرب.
مصباح:موضع النحر من الحلق-موضع القلادة من الصدر
التهذیب:الصدر-ذبحک البعیر تطعنه فی منحره حیث یبدو الحلقوم من أعلى الصدر-یوم الأضحى.
قع- () (ناحر) ذبح، طعن.
و التحقیق:قطع فی الحلقوم من الحیوان بذبح أو طعن.
استعمالات:
مقائیس:النحر للإنسان و غیره- النحر-و نحرت البعیر نحرا، و الناحران-انتحروا على الشیء-النحیرة-نحریر.
مصباح:نحرت البهیمة نحرا-عید النحر-المنحر-النحر
و التحقیق: إنا أعطیناک الکوثر فصل لربک و انحر-.
جمع بندی:
معادل:
نظرات شما: نظر
شأن نزول
11952/ «17»- علی بن إبراهیم، فی معنى السورة: قوله: إنا أعطیناک الکوثر، قال: الکوثر: نهر فی الجنة أعطاه الله رسول الله (صلى الله علیه و آله) عوضا عن ابنه إبراهیم. قال: دخل رسول الله (صلى الله علیه و آله) المسجد و فیه عمرو بن العاص و الحکم بن أبی العاص، فقال عمرو: یا أبا الأبتر، و کان الرجل فی الجاهلیة إذا لم یکن له ولد سمی أبتر، ثم قال عمرو: إنی لأشنأ محمدا، أی أبغضه. فأنزل الله على رسوله (صلى الله علیه و آله): إنا أعطیناک الکوثر* فصل لربک و انحر* إن شانئک أی مبغضک عمرو بن العاص: هو الأبتر یعنی لا دین له و لا نسب.
11953/ «18»- ابن بابویه: بإسناده، عن أمیر المؤمنین (علیه السلام)، فی حدیث: «أشر الأولین و الآخرین اثنا عشر». إلى أن قال فی الستة الآخرین: «و الأبتر: عمرو بن العاص».
زمان خواندن
11932/ «1»- ابن بابویه: بإسناده، عن أبی بصیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام)، قال: «من کانت قراءته: (إنا أعطیناک الکوثر) فی فرائضه و نوافله، سقاه الله من الکوثر یوم القیامة، و کان محدثه عند رسول الله (صلى الله علیه و آله) فی أصل طوبى».
11933/ «2»- و من (خواص القرآن): روی عن النبی (صلى الله علیه و آله)، أنه قال: «من قرأ هذه السورة سقاه الله تعالى من نهر الکوثر، و من کل نهر فی الجنة و کتب له عشر حسنات بعدد کل من قرب قربانا من الناس یوم النحر، و من قرأها لیلة الجمعة مائة مرة رأى النبی (صلى الله علیه و آله) فی منامه رأی العین، لا یتمثل بغیره من الناس إلا کما یراه».
11934/ «3»- و قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «من قرأها سقاه الله من نهر الکوثر و من کل نهر فی الجنة، و من قرأها لیلة الجمعة مائة مرة مکملة رأى النبی (صلى الله علیه و آله) فی منامه بإذن الله تعالى».
11935/ «4»- و قال الصادق (علیه السلام): «من قرأها بعد صلاة یصلیها نصف اللیل سرا من لیلة الجمعة ألف مرة مکملة رأى النبی (صلى الله علیه و آله) فی منامه بإذن الله تعالى».
پیامدها
11932/ «1»- ابن بابویه: بإسناده، عن أبی بصیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام)، قال: «من کانت قراءته: (إنا أعطیناک الکوثر) فی فرائضه و نوافله، سقاه الله من الکوثر یوم القیامة، و کان محدثه عند رسول الله (صلى الله علیه و آله) فی أصل طوبى».
11933/ «2»- و من (خواص القرآن): روی عن النبی (صلى الله علیه و آله)، أنه قال: «من قرأ هذه السورة سقاه الله تعالى من نهر الکوثر، و من کل نهر فی الجنة و کتب له عشر حسنات بعدد کل من قرب قربانا من الناس یوم النحر، و من قرأها لیلة الجمعة مائة مرة رأى النبی (صلى الله علیه و آله) فی منامه رأی العین، لا یتمثل بغیره من الناس إلا کما یراه».
11934/ «3»- و قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «من قرأها سقاه الله من نهر الکوثر و من کل نهر فی الجنة، و من قرأها لیلة الجمعة مائة مرة مکملة رأى النبی (صلى الله علیه و آله) فی منامه بإذن الله تعالى».
11935/ «4»- و قال الصادق (علیه السلام): «من قرأها بعد صلاة یصلیها نصف اللیل سرا من لیلة الجمعة ألف مرة مکملة رأى النبی (صلى الله علیه و آله) فی منامه بإذن الله تعالى».
تفسیری
انا اعطیناک الکوثر
11936/ «1»- الشیخ فی (أمالیه) قال: أخبرنا محمد بن محمد- یعنی المفید- قال: أخبرنا محمد بن إسماعیل، قال: حدثنا محمد بن الصلت، قال: حدثنا أبو کدینة، عن عطاء، عن سعید بن جبیر، عن عبد الله بن العباس، قال: لما أنزل على رسول الله (صلى الله علیه و آله): إنا أعطیناک الکوثر، قال له علی بن أبی طالب (علیه السلام):«ما هو الکوثر یا رسول الله؟». قال: «نهر أکرمنی الله به».
قال علی (علیه السلام): «إن هذا النهر شریف، فانعته لنا یا رسول الله»؟ قال: «نعم یا علی، الکوثر نهر یجری تحت عرش الله تعالى، ماؤه أشد بیاضا من اللبن و أحلى من العسل و ألین من الزبد، حصاه الزبرجد و الیاقوت و المرجان، حشیشه الزعفران، ترابه المسک الأذفر، قواعده تحت عرش الله عز و جل». ثم ضرب رسول الله (صلى الله علیه و آله) یده على جنب أمیر المؤمنین (علیه السلام) و قال: «یا علی، إن هذا النهر لی، و لک، و لمحبیک من بعدی».
و رواه المفید فی (أمالیه) قال: أخبرنی أبو الحسن علی بن بلال المهلبی، قال: حدثنا أبو العباس أحمد بن الحسین البغدادی، قال: أخبرنا محمد بن إسماعیل، قال: حدثنا محمد بن الصلت، قال: حدثنی أبو کدینة، عن عطاء، عن سعید بن جبیر، عن عبد الله بن العباس، قال: لما نزل على رسول الله (صلى الله علیه و آله) إنا أعطیناک الکوثر قال له علی بن أبی طالب (علیه السلام): «ما هو الکوثر یا رسول الله». و ذکر الحدیث بعینه «1».
11939/ «4»- محمد بن العباس: عن أحمد بن سعید العماری، من ولد عمار بن یاسر، عن إسماعیل بن زکریا، عن محمد بن عون، عن عکرمة، عن ابن عباس، فی قوله: إنا أعطیناک الکوثر قال: نهر فی الجنة، عمقه فی الأرض سبعون ألف فرسخ، ماؤه أشد بیاضا من اللبن و أحلى من العسل، شاطئاه من اللؤلؤ و الزبرجد و الیاقوت، خص الله تعالى به نبیه و أهل بیته (صلوات الله علیهم أجمعین) دون الأنبیاء.
11940/ «5»- و عنه: عن أحمد بن محمد، عن أحمد بن الحسن، عن أبیه، عن حصین بن مخارق، عن عمرو ابن خالد، عن زید بن علی، عن أبیه، عن علی (علیه السلام)، قال: «قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): أرانی جبرئیل منازلی فی الجنة، و منازل أهل بیتی، عن الکوثر».
11941/ «6»- و عنه: عن الحسن بن محبوب، عن علی بن رئاب، عن مسمع بن أبی سیار، عن أنس بن مالک، قال: سمعت رسول الله (صلى الله علیه و آله) یقول: «لما أسری بی إلى السماء السابعة، قال لی جبرئیل (علیه السلام): تقدم یا محمد أمامک. و أرانی الکوثر، و قال: یا محمد، هذا الکوثر لک دون النبیین، فرأیت علیه قصورا کثیرة من اللؤلؤ و الیاقوت و الدر، و قال: یا محمد، هذه مساکنک و مساکن وزیرک و وصیک علی بن أبی طالب و ذریته الأبرار»، قال:«فضربت بیدی على بلاطه فشممته فإذا هو مسک، و إذا أنا بقصور، لبنة من ذهب و لبنة من فضة».
11942/ «7»- و عنه: عن أحمد بن هوذة، عن إبراهیم بن إسحاق، عن عبد الله بن حماد، عن حمران بن أعین، عن أبی عبد الله (علیه السلام)، قال: «إن رسول الله (صلى الله علیه و آله) صلى الغداة، ثم التفت إلى علی (علیه السلام)، فقال:
[یا علی] ما هذا النور الذی أراه قد غشیک؟ قال: یا رسول الله، أصابتنی جنابة فی هذه اللیلة، فأخذت بطن الوادی فلم أصب الماء، فلما ولیت نادانی مناد: یا أمیر المؤمنین، فالتفت فإذا خلفی إبریق مملوء من ماء، و طست من ذهب مملوء من ماء، فاغتسلت. فقال رسول الله (صلى الله علیه و آله): یا علی أما المنادی فجبرئیل، و الماء من نهر یقال له الکوثر، علیه اثنتا عشرة ألف شجرة، کل شجرة لها ثلاثمائة و ستون غصنا، فإذا أراد أهل الجنة الطرب، هبت ریح، فما من شجرة و لا غصن إلا و هو أحلى صوتا من الآخر، و لو لا أن الله تبارک و تعالى کتب على أهل الجنة أن لا یموتوا، لماتوا فرحا من شدة حلاوة تلک الأصوات، و هذا النهر فی جنة عدن، و هو لی و لک و لفاطمة و الحسن و الحسین و لیس لأحد فیه شیء».
11943/ «8»- السید الرضی فی کتاب (المناقب الفاخرة فی العترة الطاهرة) قال: أخبرنا أبو الحسن أحمد بن المظفر بن أحمد العطار الشافعی، بقراءتی علیه فأقر به، أخبره عبد الله بن محمد بن عثمان الملقب بالسقاء الحافظ الواسطی، قال: حدثنا أبو الحسن أحمد بن عیسى الرازی البصری، عن محمد بن عبیدة الأصفهانی، عن محمد بن حمید الرازی عن جریر بن عبد الحمید، عن الأعمش، عن أبی سفیان، عن أنس بن مالک، قال: قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) لأبی بکر و عمر: «امضیا إلى علی حتى یحدثکما ما کان فی لیلته، و أنا على أثرکما».
قال أنس: فمضینا فاستأذنا على علی (علیه السلام)، فخرج إلینا، و قال: «أحدث شیء؟». قلنا: لا، بل قال لنا رسول الله (صلى الله علیه و آله): «امضیا إلى علی یحدثکما ما کان منه فی لیلته». و جاء النبی (صلى الله علیه و آله) فقال: «یا علی حدثهما ما کان منک فی لیلتک». فقال: «إنی لأستحی یا رسول الله». فقال: «حدثهما، فإن الله لا یستحی من الحق».
فقال علی: «إن البارحة أردت الماء للطهارة، و قد أصبحت و خفت أن تفوتنی الصلاة، فوجهت الحسن فی طریق و الحسین فی أخرى، فأبطیا علی فأحزننی ذلک، فبینما أنا کذلک فإذا السقف قد انشق و نزل منه سطل مغطى بمندیل، فلما صار فی الأرض نحیت المندیل فإذا فیه ماء فتطهرت للصلاة و اغتسلت بباقیه، و صلیت، ثم ارتفع السطل و المندیل و التأم السقف». فقال النبی (صلى الله علیه و آله) لعلی (علیه السلام) و لهما: «أما السطل فمن الجنة، و الماء فمن نهر الکوثر، و المندیل فمن إستبرق الجنة، من مثلک- یا علی- و جبرئیل لیلتک یخدمک!».
11944/ «9»- الطبرسی فی (الاحتجاج): فی حدیث النبی (صلى الله علیه و آله) مع الیهود، قالت الیهود: نوح خیر منک، قال النبی (صلى الله علیه و آله): «و لم ذلک؟» قالوا: لأنه رکب على السفینة فجرت على الجودی. قال النبی (صلى الله علیه و آله): «لقد أعطیت أنا أفضل من ذلک». قالوا: و ما ذاک؟ قال: «إن الله عز و جل أعطانی نهرا فیالجنة «1» مجراه من تحت العرش و علیه ألف ألف قصر، لبنة من ذهب، و لبنة من فضة، حشیشها الزعفران، و رضراضها «2» الدر و الیاقوت، و أرضها المسک الأبیض، فذلک خیر لی و لأمتی، و ذلک قوله تعالى: إنا أعطیناک الکوثر». قالوا: صدقت یا محمد، هو مکتوب فی التوراة، و هذا خیر من ذلک.
11945/ «10»- الطبرسی، قال: روی عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی معنى الکوثر، قال: «نهر فی الجنة أعطاه الله نبیه (صلى الله علیه و آله) عوضا عن ابنه». قال: و قیل: [هو] الشفاعة. رووه عن الصادق (علیه السلام).
11946/ «11»- ابن الفارسی فی (الروضة): قال ابن عباس: لما نزلت: إنا أعطیناک الکوثر صعد رسول الله (صلى الله علیه و آله) المنبر فقرأها على الناس، فلما نزل قالوا: یا رسول الله، ما هذا الذی [قد] أعطاک الله؟ قال: «نهر فی الجنة، أشد بیاضا من اللبن، و أشد استقامة من القدح «3»، حافتاه قباب الدر و الیاقوت ترده طیور خضر لها أعناق کأعناق البخت».
قالوا: یا رسول الله، ما أنعم هذا الطائر! قال: «أ فلا أخبرکم بأنعم منه؟». قالوا: بلى یا رسول الله. قال: «من أکل الطیر و شرب الماء، و فاز برضوان الله».
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «خیرت بین أن یدخل شطر أمتی الجنة، و بین الشفاعة، فاخترت الشفاعة لأنها أعم و أکفى، أ ترونها للمؤمنین المتقین؟ لا، و لکنها للمؤمنین المتلوثین الخطائین».
فصل لربک وانحر
/ «12»- الشیخ فی (أمالیه) قال: أخبرنا الحفار، قال: حدثنا إسماعیل، قال: حدثنا أبو مقاتل الکشی ببغداد، قدم علینا سنة أربع و سبعین و مائتین فی قطیعة الربیع، قال: حدثنا أبو مقاتل السمرقندی، قال: حدثنا مقاتل بن حیان، قال: حدثنا الأصبغ بن نباتة، عن علی بن أبی طالب (علیه السلام)، قال: «لما نزلت على النبی (صلى الله علیه و آله) فصل لربک و انحر، قال: یا جبرئیل، ما هذه النحیرة التی أمرنی بها ربی؟ قال: یا محمد، إنها لیست نحیرة، و لکنها رفع الأیدی فی الصلاة».
11948/ «13»- محمد بن یعقوب: عن محمد بن یحیى، عن أحمد بن محمد، عن حماد، عن حریز، عن رجل، عن أبی جعفر (علیه السلام)، قال: قلت له: فصل لربک و انحر؟ قال: «النحر: الاعتدال فی القیام، أن یقیم صلبه و نحره». و قال: «لا تکفر، فإنما یصنع ذلک المجوس، و لا تلثم، و لا تحتفز «1»، و لا تقع على قدمیک، و لا تفترش ذراعیک».
11949/ «14»- الطبرسی: فی معنى فصل لربک و انحر عن عمر بن یزید، قال: سمعت أبا عبد الله (علیه السلام) [یقول] فی قوله: فصل لربک و انحر: «هو رفع یدیک حذاء وجهک». و روى عنه عبد الله بن سنان مثله.
11950/ «15»- و عن جمیل، قال: قلت لأبی عبد الله (علیه السلام): فصل لربک و انحر؟ فقال بیده هکذا، یعنی استقبل بیدیه حذو وجهه القبلة فی افتتاح الصلاة.
11951/ «16»- و روی عن مقاتل بن حیان، عن الأصبغ بن نباتة، عن أمیر المؤمنین (علیه السلام)، قال: «لما نزلت هذه السورة، قال النبی (صلى الله علیه و آله) لجبرئیل (علیه السلام): ما هذه النحیرة التی أمرنی بها ربی؟ قال: لیست بنحیرة، و لکنه یأمرک إذا تحرمت للصلاة، أن ترفع یدیک إذا کبرت، و إذا رکعت، و إذا رفعت رأسک من الرکوع، و إذا سجدت، فإنه صلاتنا و صلاة الملائکة فی السماوات السبع، فإن لکل شیء زینة و إن زینة الصلاة رفع الأیدی عند کل تکبیرة.
قال النبی (صلى الله علیه و آله): «رفع الأیدی من الاستکانة. قلت: و ما الاستکانة؟ قال: «ألا تقرأ هذه الآیة: فما استکانوا لربهم و ما یتضرعون؟ «2»».
نظرات شما: نظر
بررسی محتوایی
بررسی تاریخ رسول دومین راه برای فهم سوره
فهم سوره با بررسی تاریخ رسول وکنارهم قراردادن حوادث وکشف ارتباط آنها
حوادث:سه سال دعوت پنهانی،دعوت آشکارا،هجرت یاران به حبشه،هجرت یاران بامدینه،هجرت خود رسول
دعوت پنهانی برای ایجاد زمینه وآمادگی
نمازخواندن پیامبر با علی وخدیجه کنارکعبه با شکل خاص ومتفاوت با نمازمشرکین وپیام خاص
سه سال دعوت برای گذاردن نشان معبود برخود
زمینه سازبودن شکل وپیام نماز
همراه هرحرکت نمازپیام وحرفی
زمینه سازبودن این حرکت وپیامها برای روحهای سرکش ومغرور
گام بعدی رسول طرح عقیده ی توحید
توحید جهت گرفتن ازپراگندگی وبی شکلی وکفروجهت های دیگروجهت گرفتن به سوی نامحدود و حاکم گرفتن رب ورحمان ورحیم هستی وبه سوی اورفتن
شکل گیری توحید درهستی وجامعه ودرون انسان وآزادی ازبند بتها وطاغوتها وهوسها
حادثه ی سوم پیش آمدن درگیری با طرح عقیده
گام بعدی رسول اقدام وعمل ومهره سازی درکناررنجها
وادارکردن احساس غربت به روی آوردن به تولید-حساب شده تربودن روش تربیت بخاطرسنگینی وسختی وگستردگی وعمق وپرباری دعوت- محدود نشدن تربیت به بینش اجتماعی سیاسی تاریخی
تربیت کردن مهره هاهمراه با بینات وکتاب ومیزان برای بدوش کشیدن بار
راهنمایی کردن آدمهای ساده به ادراک بلاواسطه وحضوری باذکر-شکل دادن جریان فکری با بینات-رسیدن به حاکم وادامه ونقش خود با احساس بلاواسطه وضعیت وتقدیروترکیب خود
دادن این جریان فکری حتی به ساده ترین وبی فرهنگترین آدمها بخاطرهمراهیش با زبان مردم و بلاواسطه بودن آن
رسیدن به بینش ومعرفت عمیق وشهادت ویقین با این جریان فکری –ریختن اساس اخلاق وتبدیل بدیها با ترکیب اینها با عواطف واحساسات وعادتها
درپی آداب بودن وراحت تحمل کردن احکامها ونظامها وبه دوش کشیدن بار فرایض وکتاب ثمره ی این ترکیب –همراه بودن همه ی اینها با میزان
پخش مهره ها ونشستن رسول درام القری برای جذب
هجرت نیروهای ضعیف برای سالم ماندن وذخیره کردن برای درگیرها
هجرت رهبروسازمان دادن پس ازتربیت وجمع آوری
درگیری وجنگ حادثه ی دیگرزندگی رسول –رسیدن نصروفتح خدا پس ازرنجها وطلب واقدام
آمدن فتح پس ازنصرهای مستمر-مطرح شدن وطرف قرارداد قرارگرفتن رسول درفتح حدیبیه
هجوم فوجهای احتیاط کاروسیاست بازپس ازفتح وهمراه غنایم وفتوحات
مدخل ساختن ازدین ازسوی فوجها
نبود ایمان درون فوجها
خطرناک بودن آنها
درموقعیت ضعف قرارداشتن رسول با وجود شهادت مهرهها وگستردگی فتوحات
نفوذ وتقیه مومن دردل فوجهای بی ایمان
مراحل نفوذ وتقیه
نفوذ مهرهها درآغازکارودرمتن گرفتاریها
نبود این نفوذ با هجوم فوجها توانمند
روبروشدن رسول با دومسأله متضاد گسترش قلمرو وکمبود مهره ها
خطرمنافقین وایستادگی دربرابررسول
زمینه سازی برای انتخاب کفروشکرروش تربیتی رسول
جمع بندی مکتب اولین اقدام رسول درحجت الوداع
مطرح کردن خط امامت علی درهمین مرحله به همراه جمع بندی مکتب دومین گام رسول
پاکسازی مدینه ازسرکردگان برای رهبری علی گام سوم رسول
پاک کردن خط انحرافی وپاک کردن دستاویزهاپس ازسرپیچی سرکردگان با تصریح وکتاب ونوشته گام چهارم
چهارگام رسول برای زمینه سازی انتخاب خط علی
انتخاب کفر وشکر با مردم
ایستادگی منافقین درزمان حیات پیامبروکارشکنی پس ازرحلت اووتصاحب خلافت
بیرون نرفتن منافقین وبرگشت ازجنگ ومانع ازنوشتن رسول شدن
منکرشهادت رسول شدن برای بی اساس کردن خلافت علی
گرفتن خلافت با زدبند واستفاده ازحسادت اوس وخررج
بیکارننشستن علی ورخنه دردل گروهها
پیش بردن آدمها با بیداری درحرکت وآزادی دررهبری
نفوذ بردشمن ومهره سازی ازدشمن کارعلی
زندگی رسول نشان دهنده ی چگونگی رسیدن به فتح وچگونگی برخورد با گروهها
برداشتن گامها با جمع بندی مکتب وادامه ی خط رهبری وزمینه سازی وپاک سازی-گذاشتن بار باخط امامت
دگرگون کردن تلقی آدمها وپرورش مهره های مسلط دوکارامام
به ثمره رسیدن کارامام با کنارهم قرارگرفتن این دوکار
آماده شدن خود مردم وگام برداشتن خودشان روش تربیتی انبیاء
زمینه سازی وتفهیم وتعلیم بجای تسلیم شدن وتحمل کردن توده ها
لزوم فراهم شدن تلقی آدمها ازخود ونفوذ درکنار
قرارگرفتن باراین دوکاربرعهده ی ولی فقیه برای رهبری امام
نظرات شما: نظر
حمد
روش
ورود به بحث حمد با تسبیح –جلوهای حمد-طرح سوال ازچیستی مفهوم حمد.
لیست نمونه های ازنهج البلاغه وصحیفه برای مشخص شدن مفهوم حمد.
توضیح مفهوم حمد با توجه به نمونه ها-ارتباط تسبیح با حمد
حمد مرزبین انسان ودیگران
حمد وشکروصبروارتباط حمد با شکرباذکرشاهدی ازکلمات ازحضرت امیر
مروری برنمونه:
لیست نمونه ها به همراه ترجمه ی وتوضیح آنها
نقش این نمونه ها درنزدیک شدن به بحث حمد
توضیح وبازکردن مباحث پیرامون حمد با توجه به نمونه ها
گفتاری پیرامون مفهوم حمد-مقایسه وارتباط حمد با دیگرواژهها
بیان ابعاد حمد-آوردن مستندی ازروایات -بیان چگونگی حمد هریک ازاعضاء ونیروهای انسان
بیان قلمرو حمد-ذکرمستندی ازروایات –ترجمه ی مستند-بیان یک مثال-
بیان خصوصیات حمد برگفته ازروایات وادعیه
بیان آثارحمد
استغفار
روش
بیان رابطه ی بین تسبیح وحمد با استغفار وجایگاه استغفاربا توجه به معانی آنها-معنا پیداکردن استغفارباطلب غفران نه تلفظ الفاظ-
ورود به بحث معناوحقیقت استغفارباآوردن متن روایت
وترجمه بخش نخستین روایت
ورود به بحث معانی ومراحل شکل گیری استغفارکه درمتن روایت ذکرشده:
بیان مرحله ومعنای اول:عنوان مرحله اول- بازکردن این مرحله با توجه به غفلت انسان وبیان چگونگی شکل گرفتن آن درانسان غافل
بیان مرحله ومعنای دوم:عنوان مرحله دوم-ترجمه ی متن روایت وبازکردن این مرحله با توجه به مرحله ی قبل(پشیمانی وبریدن ازگذشته).
بیان مرحله ومعنای سوم:عنوان مرحله سوم-ترجمه ی متن-بیان تأثیردومرحله ی قبل براین مرحله
بیان مرحله ومعنای چهارم:عنوان مرحله چهارم-مقایسه بین این مرحله با مرحله ی قبل.
بیان مرحله ومعنای پنجم:عنوان مرحله ی پنجم-ترجمه ی متن روایت.
...
بیان مرحله ومعنای ششم:عنوان مرحله ششم-بازکردن وتوضیح این مرحله-رسیدن به استغفاربه همراه تسبیح وحمد
بیان معنای استغفار
بیان وسعت وقلمروی استغفار باتوجه به دقت درتعبیر(بی قید آمدن فاستغفروا)
آوردن آیه پیرامون استغفاررسول برای دیگران-ترجمه ی آیه-نقش استغفاررسول در پاک کردن گنده های دیگران-به هم پیوستگی وارتباط درهستی-تأثیرعمل ما برهستی-نقش استغفاربراین رابطه ها و تأثیرآن برآثاراعمال ما-
آثاراستغفار:آوردن آیه که بیانگرپیامداستغفاراست وترجمه ی آن-آوردن آیه دیگری که بیانگرپیامده استغفاراست وتوضیحی کوتاهی پیرامون آیه(بیان تأثیر استغفاردردنیای رابطه ها برهستی)
درک عمق وظیفه ی رسول با توجه به این مفهوم تسبیح وحمد واستغفار
زندگی وعمل رسول راه دیگری برای درک عمق وظیفه ی رسول.
نظرات شما: نظر
کاظمی
مرحله چهارم: طرح سوال
سوالات چینشی:
طرح سوال در حوزه ترکیب مطرح می شود ولی به این معنا نیست که سوالات ما صرف ترکیب نحوی باشند که قبلا مطرح شده بلکه سوالاتی که مرتبط با چینش آیات است ؛
چرا اینگونه گفته ؟ چرا این گونه نگفته ؟ چرا این واژه را به کار نبرده و این را به کار برده ؟ و...
مسئله مهمی که در طرح سوال باید به آن دقت شود این است که از میان خیل فراوان سوالاتی که می توانند مطرح باشند سوالاتی را باید گزینش کرد که مهم تر و کلیدی تر باشند و سوره را روشن می کنند .
سوالات ارتباطی
یک سری سوالاتی هم هست که به ارتباط آیات بر می گردند که خود به دو بخش تقسیم می شوند:
ارتباط درون آیه :
به این معنا که بتوان فهمید دو مفهومی که در آیه آمده با یکدیگر چه ارتباطی دارند؟
ارتباط بین آیات:
به عنوان مثال «الهکم التکاثر حتی زرتم المقابر کلا سوف تعلمون»
تکاثر با کلا سوف تعلمون چه ارتباطی دارد؟
در سوالات ارتباطی گاه سوال از ارتباط اجزای آیه است و گاه ارتباط معلوم است ولی می باید تحلیل شود؛
پس سوال یا از ارتباط است و یا از تحلیل ارتباط.
فضای سوره
مثلا سوره تکاثر برای چه کسی مطرح شده و با چه کسی می شود اینگونه حرف زد، در چه فضای فکری و با چه مجموعه ارتباطات اجتماعی ، با چه ذهنیت و اندیشه ای می شود اینگونه وارد شد و دست روی تکاثر گذاشت و هدایتی جمعی یا فردی را مطرح کرد؟
معمولا در اینجا یک سوال مطرح می شود که نقش اساسی هم دارد که بفهمید در چه زمینه و با چه مخاطبی می شود این را مطرح کرد؟
نکات قابل توجه درطرح سوال:
نکته 1. سوالات باید طوری باشد که فکر را به کار اندازد.
نکته 2. اگر چند احتمال در بین اقوال مفسرین مطرح بود در سوال گنجانده شود.
نکته 3. سوال باید کلیدی باشد یعنی ابهامی را از آیه برطرف کند.
نکته 4. سوالات باید جهت‌دهی داشته باشد.
نکته 5. عبارت سوالات از جهت ادبی درست باشد.
نکته6. برخی اوقات ارتباط معلوم است و برخی وقت ها تحلیل ارتباط نیاز به گفتگو دارد .
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ(1)وَ رَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فىِ دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا(2)فَسَبِّحْ بحَِمْدِ رَبِّکَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کَانَ تَوَّابَا(3)
چینشی:
نصر خدا چگونه و چه زمانی می آید؟
چرا مردم فوج فوج داخل در دین خدا می شدند؟
به جای یدخلون چرا نفرمود یسلمون (یدینون)واژه یدخلون فی دین الله چه توضیحی دارد؟
ذکر رایت چه نکته ای دارد و اگر می فرمود ویدخلون الناس فی دین الله افواجا چه مشکلی داشت؟
این نوع ترکیب (فسبح بحمد ربک )چه نکته ای دارد؟چرا برای واژه حمد مثل تسبیح و استغفار از فعل استفاده نکرده است؟
ارتباطی:
ارتباط درون آیه:
چرا اول تسبیح بعد حمد و بعد استغفار مطرح شده است؟
ارتباط بین آیات:
جرا تسبیح مقدم شده زیرا به نظر می رسد مناسب با نصر و فتح حمد است که ابتدا باید حمد مطرح می شد.
ارتباط تسبیح، حمد و استغفار با نصر و فتح و دخول مردم در دین خدا؟
انه کان توابا تعلیل استغفار است یا تعلیل کل جمله فسبح، توضیحش چگونه است؟
فضای سوره:
کلید سوره نصر چیست؟
این سوره برای چه مخاطبی وبا چه روحیاتی مناسب است؟
نظرات شما: نظر
