روش:
جمع آوری معانی- جمع آوری استعمالات- جمع بندی معانی و معادل یابی.
کوثر:
جمع آوری معانی:
(مقاییس) الرجل المعطاء، و هو فوعل من الکثرة.خیر کثیر- غبار سمی بذالک لکثرته و ثورانه(انتشر ساطعا) (مصباح) العدد الکثیر.-(مفردات) قد یقال للرّجل السّخیّ-(التحقیق) للمبالغة -زیدت الواو و تدلّ على الزیادة و المبالغة فی المعنى، و معناه مطلق، و یشمل کلّ ما یناسب مقامه، من کلّ خیر و صلاح و وسائل للفوز و التعالی مادّیا أو معنویّا،(النهایه) الرجل الکثیر العطاء(لسان العرب) رجلکَوْثَرٌ: کثیر العطاء و الخیر. و الکَوْثَرُ: السید الکثیر الخیر؛(فرهنگ ابجدی) الکَوْثَر- [کوثر]: چیز بسیار و انبوه و متراکم، گرد و غبار بسیار، مرد بزرگوار و بسیار بخشنده، نهر کوثر در بهشت، مِی ناب.
جمع آوری استعمالات:
لسان العرب: الکَوْثَرُ: السید الکثیر الخیر؛ قال الکمیت:و عِنْدَ الرِّداعِ بیتُ آخرَکَوْثَرُ-(مفردات) قد یقال للرّجل السّخیّ:کَوْثَرٌ (زمخشری) بقول زمخشرى «المفرط الکثرة» یعنى چیزیکه کثرت آن فزون از حدّ است بیک زن بادیه نشین که پسرش از سفر بر گشته بود گفتند: «بم آب ابنک؟قالت آب بکوثر» یعنى پسرت با چه چیز برگشت؟ گفت با فائده فزون از حدّ (کشاف).(معجم مقاییس) غبار سمی بذالک لکثرته و ثورانه
جمع بندی معانی:
می توان دو عنصر معنایی در کوثر لحاظ کرد. 1-کثرتی که قابل شمارش نیست2 - خوبی وخیر در همه زمینه ها
معادل یابی:
خیر فراوان(ارفع، انصاریان)- عطاى بسیار(بروجردی)- سرچشمه افزاینده را(پرتو)- نکوییهاى بسیارت(پورجوادی)- خیر و برکت فراوان(جوامع الجامع)- ما تو را [چشمه] کوثر(فولادوند)
نحر:
جمع آوری معانی:
(مقاییس) و النحر: البزل(بَزَلَ- بَزْلًا الشیءَ: آن چیز را شقه و دو نیم کرد، سوراخ کرد) فی النحر- و انْتَحَرُوا على الشیء: تشاحّوا علیه حِرصا، کأنّ کلّ واحد منهم یرید نحر صاحبه. (مقاییس) و یقال: النَّحِیرَةُ: آخر یوم من الشهر، لأنّه ینحر الّذى یدخل. و العالم بالشیء المجرّب: نِحْرِیرٌ، إنّه ینحر العلم نحرا، کقولک: قتلت هذا الشیء علما.( (مصباح) و النحر: موضع القلادة من الصدر،(تهذیب) النحر:ذبحک البعیر تطعنه فی منحره حیث یبدو الحلقوم من أعلى الصدر. (قع) (ناحر) ذبح، طعن (التحقیق) هو قطع فی الحلقوم من الحیوان بذبح أو طعن، الشقّ، مطلق حصول انفراج فی مادّىّ أو معنوىّ.(العین) النَّحْر: ذبحک البعیر بطعنة فی النَّحْر، حیث یبدو الحلقوم من أعلى الصدر، و نَحَرْتُه أَنْحَرُه نَحْراً. .(قاموس المحیط) النِّحْرُ و النِّحْریرُ، بکسرهما: الحاذِقُ الماهِرُ، العاقِلُ المُجَرِّبُ، المُتْقِنُ، الفَطِنُ، البَصیرُ بکُلِّ شیءٍ، لأَنَّهُ یَنْحَرُ العِلْمَ نَحْراً.
جمع آوری استعمالات:
(تهذیب) و إذا استقبلت دار دارا: قیل: هذه تنحر تلک. و إذا انتصب الإنسان فی صلاته فنهد(فرود آمد، افتاد؟؟)، قیل قد نحر.(نهایه) فى حدیث الهجرة «أتانا رسول اللّه صلّى اللّه علیه و سلم فىنَحْرِ الظَّهِیرَةِ»هو حین تبلغ الشمس منتهاها من الارتفاع، کأنها وصلت إلى النَّحْرِ، و هو أعلى الصّدر
جمع بندی معانی:
بریدن، دونیم کردن، زخمی و سوراخ کردن(گلو، یا مطلق) ذبح کردن شتر بزیر گلو بالای سینه، قربانی کردن شتر
معادل یابی:
قربانی کردن شتر، دونیم، زخمی کردن گلوگاه،
شانئ: شَنِئْتُ الرجلشَنْأَ و شنْأةً و شنآنا وَ مَشْنَئاً، أی أبْغضته،(تهذیب)
جمع آوری معانی:
(مصباح) شَنَأْتُهُ:أبغضته،(مقاییس) أصل یدلّ على البِغضة و التجنّب للشیء،(لسان العرب: البَغْضاءُ و البَغاضةُ، جمیعاً: شدة البغْضِ، و کذلک البِغْضة، بالکسر)(مفردات) شنئته: تقذّرته بغضا له(تَقَذُّراً [قذر] الشیءَ و منه: آن چیز را بعلت پلیدى و آلودگى نخواست و مکروه دانست.)(التهذیب) الشَّانِئُ: المبغض. و الشنء و الشنء: البغضة. و قال أبو عبیدة: یقال شنئت حقّک أی أقررت به و أخرجته من عندی. و قال اللیث: رجل شناءة و شنائیة: مبغّض سیّئ الخلق.(التحقیق) هو البغض مع الکراهة و التجنّب.(العین) شَنِىءَ یَشْنَأُ شَنْأَة و شَنَآناً، أی: أبغض. و رَجُلٌ شَنَاءَةٌ و شَنَائِیَةٌ، بوزن فَعَالة و فَعَالِیَة: أی: مُبْغِض، سیء الخلق. (تاج العروس) فَعَلان إِنما هو من بِناء ما کان مَعناه الحَرکةَ و الاضطراب، کالضَّرَبان و الخَفَقان. و قال سِیبویه:الفَعَلان بالتحریک مصدرُ ما یدُلُّ على الحَرکة کَجَوَلَان، التحقیق جریان را هم بر حرکت اضافه کرده است.
بغض شدید، دوری از روی کراهت و بغض، دشمن کینه توز بد اخلاق،
جمع آوری استعمالات:
(مفردات)شَنَآنُ قَوْمٍ*، أی بغضهم(التحقیق) شَنَآنُ قَوْمٍ إضافة مصدر الى فاعله أی بغضهم الشدید و تجنّبهم عنکم فی صدّهم عن المسجد، و فی التعبیر بالصیغة (فعلان محرّکة) دلالة على الجریان و الحرکة کالخفقان و الجولان(قاموس) «وَ مَعْجُونَةٍ شَنِئْتُهَا کَأَنَّمَا عُجِنَتْ بِرِیقِ حَیَّةٍ أَوْ قَیْئِهَا».یعنى معجونى که آنرا مبغوض داشتم گوئى با آب دهان یا استفراغ مارىخمیر شده است.
جمع بندی معانی:
عناصر: بغض، کراهت، دوری کردن
(التحقیق) أی إنّ من یبغضک و یتجنّب عن صحبتک
معادل یابی:
(آیتی)بدخواه، (ترجمه مفردات)کینه توز، (گرمارودی(دشمن)سرزنشگر،(انصاریان) ً دشمن [که به] تو [زخم زبان مىزند]-(پرتوی) دشمن کینهجوى تو-(عاملی) آنکه تو را نکوهش کند و زشت شمارد-(کشف الاسرار) او که ترا زشت میدارد
نظرات شما: نظر