تفسیر البرهان و نورالثقلین:

محتوا و روش تفسیر البرهان و نورالثقلین (در سوره کافرون):

نکته:

-        متن­های قرمز رنگ نکات متفاوت و زائد تفسیر نورالثقلین نسبت به برهان است.

-       تفسیر نورالثقلین 21 روایت را به صورت شماره گذاری شده آورده و مرحله‌­ای برای مجموع روایات تعیین نکرده است ولی تفسیر برهان روایات را به دو دسته­‌ی روایات فضیلت تحت عنوان فضلها(7روایت) و روایات تفسیری تحت عنوان سوره مورد بحث(1روایت) آورده است.

گزارش محتوا و مراحل تفسیر:

ذیل عنوان فضلها(7روایت) 

مجموع مفاهیمی که در این روایات بیان شده است عبارت‌­اند از:

1.      اهمیت سوره (ربع القرآن)  - در نماز از هر سوره ای غیر از توحید و کافرون می­توان بازگشت.

2.      ثواب و آثار قرائت در حالات خاصی مثل هنگام خواب، در نماز واجب(بعض روایات در 7 نمازح13)، هنگام طلوع شمس، هنگام سفر عبارت است از:

-         برائت از شرک

-         سعادت و شهادت

-         ایمنی از آسیب­ها هنگام خواب «به بچه­‌ها توصیه شود هنگام خواب»

-        مستجاب شدن دعا

-        ثواب قرائت ربع قرآن

-         ایمنی از فزع روز قیامت

-        ایمنی از شیاطین

-        زمینه ساز ازدواج

-        پرشدن زاد سفر

-        علاج سهو در نماز

3.      کلماتی که بعد از کل سوره یا قسمتی از آن گفته می­شود.(اعبد الله وحده، ولکن اعبد الله مخلصا له دینی، دینی الاسلام)

امام رضا بعضی از این کلمات را «فی نفسه سرّا» می‌­فرمودند.ح10

ذیل عنوان سوره ... (1روایت)

-      علت تکرار از امام باقر ع سوال شد و ایشان علت را در تکرار درخواست قریش دانستند و فرمودند قریش دو بار این جمله را به پیامبر ص گفتند:  تعبد آلهتنا سنة، و نعبد إلهک سنة

(حدیث در نورالثقلین هم آمده)

-      پیشنهاد کفار برای شراکت در امر و رسیدن به حظ هر طرف در صورت عبادت معبود یکدیگر.ح19

(اقول: از این حدیث به کمک کلید سوره که عبودیت است استفاد می­شود جمع بین بندگی خدا و غیر و به تعبیری جمع بین بندگی دو کس ممکن نیست و اندک گرایشی به بندگی غیر خدا خطرناک است- کفر به طاغوت کلید نابودی بندگی و ایمان به خداست)

نکات روشی:

این دو تفسیر روایاتی از کتاب­های زیر نقل کرده‌اند: (قرمز رنگ ها منحصر در نورالثقلین است)

1.      تفسیر قمی – علی بن ابراهیم

2.      مجمع البیان

3.      خواص القرآن

4.      ثواب الاعمال

5.      کافی - کافی

6.      گاهی بدون سند نقل کرده است.

7.      انس بن مالک

8.      صحابی و تابعین مثل:

جبیربن مطعم(صحابی)

فروه بن نوفل اشجعی از پدرش(صحابی)

9.      مستقیم از اصحاب ائمه مثل:

حذاء از امام صادق

هشام بن سالم از امام صادق

داودبن حصین از امام صادق

گاهی مرسلا نقل میکند که عده من اصحابنا ...

10. گاهی سند کاملی بدون نقل از کتاب دیگر می­آورد.ح15

11. عیون اخبار الرضا

12. من لا یحضر

13. امالی شیخ

14. قرب الاسناد